Słowniku języka polskiego z połowy
  • nie tyle…, co…

    1.10.2007
    1.10.2007

    Dzień dobry Państwu!

    Mam małe pytanie. Czy używając w zdaniu nie tyle, zawsze trzeba później zastosować ile, czy może to być co? Słownik poprawnej polszczyzny podaje, że nie tyle…, co… jest niepoprawne, natomiast 4-tomowy słownik języka polskiego dopuszcza tę formę. Jak jest naprawdę i czy obie te wersje różnią się czymś zasadniczym?

    Kłaniam się,

    Andrzej Nowakowski

  • O archaizmie bożocielski (od Boże Ciało)

    4.12.2016
    4.12.2016

    Szanowni Państwo,

    w tej poradzie pojawia się przymiotnik Bożocielny. Frapuje mnie, dlaczego pisany wielką literą. Czy chodzi o to, że traktujemy go jako przymiotnik dzierżawczy? A jeśli tak, to dlaczego bożonarodzeniowy” piszemy od małej litery?


    Z wyrazami szacunku

    Czytelnik

  • przychwalić
    2.06.2015
    2.06.2015
    Szanowni Eksperci!
    Pochodzę z Podkarpacia. Ostatnio w rozmowie użyłem czasownika przychwalić komuś w znaczeniu: zgodzić się z kimś, zaakceptować propozycję, zwłaszcza „dla świętego spokoju”. Niestety, moja wypowiedź nie spotkała się z aprobatą, a wydawało mi się, że jest to słowo powszechnie znane. Wobec powyższego rodzi się moje pytanie: czy taki czasownik w ogóle w polszczyźnie istnieje, czy też skompromitowałem się „językową niekompetencją”?
    Dziękuję za odpowiedź i łączę wyrazy szacunku
  • top modelka
    24.10.2001
    24.10.2001
    Jak Państwo oceniacie top modelkę, czyli modelkę, która jest na topie? Pisze się o niej wiele – więc czy łączyć top z modelką, czy pisać oba wyrazy oddzielnie? A jeszcze chętniej pozbyłabym się jej – proszę o propozycje.
    Urszula
  • W lato czy latem?
    15.05.2017
    15.05.2017
    Szanowni Państwo,
    w powieści Rodzina Połanieckich Sienkiewicz w wielu miejscach używa formy w lato, np.: nigdy w lato z miasta nie wyjeżdżam, utrzymywała w lato stosunki z Bigielami, I nie umarł w lato itd. Czy zatem, wbrew regułom słownikowym, jest ona jednak poprawna?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelniczka
  • Co tam rośnie?
    21.09.2009
    21.09.2009
    Mówi się, że gdzieś rośnie fasola, koniczyna, tatarak (l.poj.), ale rosną buraki, jabłonie, bratki (l.mn.). Czasem wybór liczby nie jest taki prosty: jeżyna, nasturcja, świerk, pokrzywa, łubin – czy l.poj. wyraża co innego niż l.mn.? Czy użycie niewłaściwej liczby jest błędem językowym? A jeśli tak, to czy jest sposób na uniknięcie wpadki? Czym kierować się, kiedy przyjdzie powiedzieć, że rośnie/rosną mniej znane gatunki, jak choćby miskant, datura, kostrączyna czy mozga?
  • Dlaczego odchudzić, a nie odgrubić?
    24.06.2009
    24.06.2009
    Witam,
    zastanawia mnie, jaka jest geneza słowa odchudzać się. Przecież dosłownie znaczy to 'przestawać być chudym', skąd więc jednak wzięło się w polszczyźnie takie wyrażenie?
    I w związku z tym, jakie jest jego przeciwieństwo? Odgrubiać się? Jak powiedzieć o osobie, która stara się przybrać kilogramy, a nie je zrzucić?
    Pozdrawiam,
    Andrzej Prusinowski
  • dom publiczny
    2.05.2011
    2.05.2011
    Szanowni Państwo,
    jaka jest etymologia wyrażenia dom publiczny? Początkowo byłem przekonany, że to kalka z języka angielskiego, tam jednak wyrażenie to ma inne znaczenie ('tawerna', 'zajazd'), lecz w takim znaczeniu – ze znanych mi publikacji – odnotowuje je tylko Słownik warszawski, a i w nim znaczenie to zostało potraktowane jako drugorzędne i oznaczone kwalifikatorem „mało używane”. Zatem w jaki sposób powstało współczesne rozumienie tego wyrażenia?
  • Galeria Tretiakowska
    28.09.2013
    28.09.2013
    Dlaczego w WSO PWN pisownia nazwy Galeria Trietiakowska w artykule hasłowym galeria jest inna niż w artykule tretiakowski, w którym ma ona postać Galeria Tretiakowska? Nawiasem mówiąc, nazwisko jej założyciela ma według ww. słownika pisownię Trietjakow
  • helikopter
    8.10.2011
    8.10.2011
    Witam!
    Zastanawia mnie, czy w języku polskim występuje wyraz helikopter, czy powinno się mówić śmigłowiec?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego